|
Geschreven voor het faculteitsblad De Payenborchiana:
In het vroege Mesozoicum (pakweg 250 Myr geleden) moet er een grote oceaan gelegen hebben tussen Gondwanaland en Eurazie: de Tethys Oceaan. Tegelijk met het subduceren van deze oceaan werden steeds weer continentale fragmenten van de rand van Gondwanaland opgebroken en richting Eurazie gedreven. Door de vele opeenvolgende fases van rifting, collisie en deformatie, is het gebied uiteindelijk een complex geheel geworden. Wat er nu nog van over is, is de langgerekte gordel van gebergtes tussen het Middellandse Zee gebied en Indonesie. Het is dus niet zo vreemd dat het erg moeilijk is te achterhalen wat er precies gebeurd is in het Tethys gebied. De tectonische reconstructies van de streek verschillen daarom soms nogal van elkaar, al voldoen ze wel allemaal aan de beschikbare geologische data. Wij proberen nu de verschillende mogelijkheden verder te beperken door er tomografische modellen bij te gebruiken. Met seismische tomografie kun je in veel gebieden bepalen waar er in de mantel van de aarde koud, gesubduceerd materiaal te vinden is. In ons onderzoek berekenen we de plaatsnelheden en -convergentie uit een bepaalde reconstructie. Waar er volgens een reconstructie platen naar elkaar toe bewogen zijn, verwachten we in de tomografie net zoveel gesubduceerd materiaal te vinden. Zo vormt deze vergelijking dus een extra test voor de verschillende reconstructies. Op dit moment zijn we in meer detail aan het kijken naar het gebied van Griekenland en Turkije, helemaal aan de westkant van het Tethys orogeen. Hiervoor gebruiken we nu eerst een tektonische reconstructie van ExxonMobil Exploration. Deze reconstructie gaat ervanuit dat Afrika en Eurazie al 130 Ma (dus sinds het Krijt) naar elkaar toe bewegen. We hebben berekend dat er in totaal inmiddels meer dan 2000km van de Afrikaanse plaat gesubduceerd moet zijn. Volgens de reconstructie is dit gebeurd in 3 verschillende subductiezones, waarvan 2 inmiddels niet meer actief. In de tomografische doorsnedes verwacht je dus onder alle drie de zones een deel van die 2000km gesubduceerd materiaal te vinden. In de tomografie van dit gebied lijkt het er echter op dat de hele 2000km vastzit aan de huidige Griekse subductiezone. Er is niets afwijkends te zien onder de plekken waar vroeger de andere twee subductiezones zijn geweest. Dit zou kunnen betekenen dat aan het oppervlak weliswaar drie oude subductiezones te vinden zijn, maar dat de subductie van de onderliggende Afrikaans lithosfeer gewoon continu is doorgegaan.
|